‘Crowdfunding’ (of participatieve financiering) is een (aanvullende)
financieringsoplossing waarmee iemand die een project uit de grond
wil stampen (de ‘crowdfunder’) een groot aantal investeerders (backers)
kan aanspreken om een deel van de middelen op te halen die hij nodig
heeft voor zijn project. Deze financieringsronde vindt meestal online
plaats, via een zogenaamd crowdfundingplatform.

Zo’n project kan een commercieel doel hebben of kan ook een meer
maatschappelijk of cultureel karakter hebben, zoals het maken van
een film of het schrijven van een boek. Ook de mate waarin de
investeerder zijn geld terug kan verdienen, kan verschillen.
Er bestaan twee grote categorieën: financiële en niet-financiële
crowdfunding.

Dit zijn schenkingen (donations) en beloningen (rewards). Er worden
geen financiële instrumenten uitgegeven en de investeerder wordt
geen aandeelhouder of schuldeiser van het bedrijf. Hij verwacht geen
enkele financiële return, maar doet mee uit filantropie (schenking) of
om exclusief een bepaald product te krijgen (beloning).
Crowdfunding bestaat al veel langer dan het internet. Crowdfunding
via schenkingen werd bijvoorbeeld gebruikt om de voet van het
vrijheidsbeeld van de Verenigde Staten te financieren in 1884. Zo werd
$ 100 000 (of 94 191 euro) opgehaald bij 125 000 mensen. Een ander
voorbeeld is dat van de twee verkiezingscampagnes van Barack Obama
in 2008 en 2012. Zijn twee campagnes werden gefinancierd door geld op
te halen bij het publiek.
Niet-financiële crowdfunding wordt vaak gebruikt in de artistieke
sectoren (muziek, schilderkunst, film, ...). De geïnvesteerde bedragen
per persoon zijn gemiddeld relatief laag (van 10 tot 250 euro).
De belangrijkste platformen wereldwijd zijn Kickstarter, Indiegogo
en Gofundme. In 2016 werd ruim 658 miljoen dollar (ongeveer
619 miljoen euro) geïnvesteerd in 57 000 projecten die op Kickstarter2
waren gelanceerd. In België zijn er naast Kickstarter nog verschillende
andere platformen op de markt, zoals Crofun, Crowd’in, Hello Crowd of
Ulule. Het platform Crowd’in haalde sinds zijn begin al 343 310 euro op.
We zitten dus nog veraf van de bedragen die door het toonaangevende
Amerikaanse platform Kickstarter worden opgehaald.

Hier wordt een financieel instrument uitgegeven en is de investeerder
aandeelhouder van het bedrijf in geval van crowdfunding via aandelen
(equity) of schuldeiser in geval van crowdfunding via leningen(crowdlending). Bij crowdlending kan het gaan om leningen van
privépersoon aan privépersoon, ‘peer-to-peer’ (P2P) genoemd, maar ook
om leningen van privépersonen aan bedrijven, ‘peer-to-business’ (P2B).
In dat geval investeren de backers ook uit sympathie, maar verwachten
ze een potentieel financieel rendement, ook al is dat lang niet
gegarandeerd. Het aantal platformen is beperkt omdat deze moeten
worden erkend door de FSMA. Gemiddeld investeert een backer tussen
50 en 5 000 euro in dergelijke projecten. Het aantal investeerders per
project is echter beperkter (meestal tussen 50 en 200).
Wereldwijd zijn de grootste crowdlendingplatformen Lending Club
(VS), Ratesetter (VS), Zopa (VK), Funding Circle (VK) en Lendinvest (VK).
De belangrijkste equity based platformen in Europa zijn Crowdcube,
SyndicateRoom en Seedrs (ook uit het Verenigd Koninkrijk). In België
zijn de belangrijkste financiële crowdfundingplatformen Bolero
Crowdfunding, Look&Fin, MyMicroInvest en SoCrowd.
Wij stellen vast dat de opgehaalde bedragen aanzienlijk hoger zijn dan
bij niet-financiële crowdfunding. In 2015 werd bijvoorbeeld in de VS
34,3 miljard euro opgehaald, tegenover 873 miljoen voor niet-financiële
crowdfunding. In Europa zien we hetzelfde beeld. In 2015 werd namelijk
132,6 miljard euro opgehaald, tegenover 2,15 miljard voor niet-financiële
crowdfunding. In 2016 haalt België nog altijd veel bescheidener, maar
toch sterk groeiende bedragen. Ons land haalde 24 miljoen euro op
in 2016, tegenover 5,6 miljoen euro voor niet-financiële crowdfunding.
Wereldwijd haalt financiële crowdfunding dus beduidend hogere
bedragen op dan niet-financiële. Zoals we hieronder zullen uiteenzetten,
komt dit hoofdzakelijk door de enorme bedragen die worden opgehaald
via crowdlending.